مدیریت هزینه بر مبنای روش های نوین از جمله مهمترین نیازهای واحدهای صنعتی است. ترغیب مدیران به حمایت و پشتیبانی از روش های نوین، مستلزم ارایه اعداد و ارقام و توجیهات اقتصادی شفاف است. هر مجموعه صنعتی بدون داشتن برنامه نگهداری از تجهیزات به سرعت توانایی های خود را از دست می دهد. استفاده نکردن از روش های جدید و نیروهای آموزش دیده در مدیریت نگهداری و مراقبت مجموعه های بزرگ، باعث استهلاک سریع ماشین آلات خواهد شد. در واقع سرمایه گذاری اولیه که یک مزیت نسبی محسوب می شود، تبدیل به یک نقطه ضعف بزرگ خواهد شد.

هزینه های سنگین قطعات یدکی و تعمیرات زود هنگام از یک طرف و کاهش درآمد مجموعه به واسطه توقف های پی در پی خط تولید از طرف دیگر باعث می شود تا قیمت تمام شده محصول و یا خدمات بیشتر از آن چیزی شود که در ابتدا برآورد شده بود. این مسأله باعث افزایش قیمت فروش شده و به سرعت تبدیل به مانع بزرگی برای پیشرفت و توسعه شرکت ها می شود، زیرا مدیران به خوبی می دانند که در بازار پر رقابت امروز پایین بودن قیمت محصولات یکی از عوامل تسخیر بازارهای جدید است؛ بنابراین یکی از نگرانی های اصلی مدیران شرکت ها یافتن راهی برای غلبه برای مشکل است.

لزوم وجود برنامه مناسب روانکاری

امروزه توسعه صنعت روانکار، به یک بخش مهم از توسعه صنایع ماشینی و صنایع مربوط به آن بدل شده است. علاوه بر این با مطرح شدن بحث های جدیدی چون بهینه سازی مصرف و حفظ منابع تجدید ناپذیر و همچنین رعایت الزامات زیست محیطی، مطالعه بر روی روانکارها، جایگاه خاصی در بین علوم پیدا کرده است.
برای جلوگیری از فرسایش و از کارافتادگی زودرس ماشین آلات صنعتی و همچنین دسترسی به بیشترین بازده مکانیکی در حداقل زمان، یک برنامه روانکاری مناسب، جزء مهم ترین شرایط مورد نیاز خواهد بود. دنیای صنعت، نیازمند دانش فنی جامع و کاربرد صحیح و اصولی روانکارهاست.

نوع روانکار، مقدار، زمان و مکان مناسب، چهار عامل مهم در عمل روانکاری هستند که امروزه برای یک روانکاری موفق، علاوه بر آن باید هزینه های نگهداری، تعمیرات، عملیات و رعایت قوانین و الزامات زیست محیطی را نیز در نظر گرفت. آمار نشان می دهد تنها با یک افزایش ۱ یا ۲ درصدی در هزینه برای یک روانکاری بهتر می توان حدود ۱۵ درصد از هزینه های اضافی را کاهش داد. ضمن این که استفاده از یک روانکار مناسب، فاصله زمانی تعویض روغن را زیاد می کند که این مسئله به حفظ محیط زیست و در نهایت حفظ منابع تجدید ناپذیر نیز کمک می کند و لذا این مسئله خود بیانگر اهمیت دانش فنی روانکارهاست. هم چنین انجام روانکاری با استفاده از روانکارهای پیشرفته، موجب صرفه جویی قابل توجهی در انرژی مصرفی برای تولید برق، سوخت مصرفی در صنایع، سوخت مصرفی وسایل نقلیه، هزینه روان کننده مصرفی و هزینه نگهداری و تعمیر ماشین آلات خواهد شد.
گرچه نظرات و تکنیک های روانکاری قدمتی طولانی دارد ولی هنوز هم یک برنامه روانکاری، کمبودهایی چون دستورالعمل، ساختار مناسب و … دارد. سالانه میلیاردها دلار صرف جایگزین کردن اجزای ماشین آلاتی می شود که به دلیل نواقص روانکارها و دستورالعمل روانکاری، آسیب دیده اند. علاوه بر این، روانکاری یکی از موارد راهبری واحدهای صنعتی است که می تواند به بازده قابل توجهی در سرمایه گذاری های کوچک منجر شود.

دلایل بسیار زیادی از جمله: استراتژی های کسب و کار مثل تحویل در زمان معین و تولید بر اساس سفارش گواهی نامه های مدیریت کیفیت، رقابت های جهانی، بحث های هزینه ای و سرمایه گذاری؛ برای استاندارد سازی و بهینه سازی روانکارها وجود دارد .
برخی موارد (از جمله: فقدان درک کافی از اهمیت عملیات روانکاری، فقدان درک کافی از چگونگی دستیابی به روانکاری بهینه، عدم حمایت کافی شامل هزینه های مربوط به صرف زمان برای توسعه دستورالعمل های روانکاری و آموزش نفرات)، مانع از تبدیل شدن این فرآیند به نقطه قوت محیط های تولیدی می شود.
لازم است مدیریت ارشد در جریان فواید روانکاری بهینه قرار گیرد و قابلیت سود را در آن ببیند. این مهم، از طریق نمایش واضح و مختصر این که چگونه سرمایه گذاری آن ها در این فرآیند به ایجاد ارزش افزوده، بهبود بهره وری، کاهش هزینه ها و حرکت شرکت به سمت اهداف استراتژیک و مالی منجر می شود، حاصل می گردد. اساساً روانکاری، یک بخش اساسی از نگهداری و تعمیر است که توسط اغلب شرکت ها اعمال می گردد؛ ولی متاسفانه این کار، مسئولیتی است که غالبا به فرد روانکار محول می شود که یا اصلا آموزش ندیده و یا به میزان کمی آموزش دیده است.
معمولا اغلب کتابچه های سرویس و نگهداری در صورت موجود بودن، فرکانس ها و محل های روانکاری دستگاه ها و تجهیزات را مشخص کرده اند ولی تجربه نشان می دهد که فرکانس های روانکاری معمولا به دقت رعایت نمی شوند؛ انبارهای روانکار در محل های مناسبی قرار ندارند و یا فضای کمی به منظور ذخیره سازی اقلام تخصیص داده شده؛ ضمن این که بعضاً تلمبه و پمپ های دستی برای توزیع روانکارها معمولا خراب هستند. محل نگهداری روانکارها اغلب کثیف بوده و آثار آلودگی مشهود است. خطرات آتش سوزی به ندرت مد نظر قرار می گیرد و گاهی مشاهده می شود روانکارها در گوشه ای از انبارهای عمومی و به همراه رنگ، نفت و دیگر مواد آتش زا انبار شده اند.

دستورالعمل روانکاری

دستورالعمل روانکاری یک راهنمای مرحله به مرحله است که کاربر را در انجام یک وظیفه هدایت می کند؛ بنابراین یک دستورالعمل روانکاری، کاربر را در انجام عملیات روانکاری هدایت می کند. این وظایف انواع مختلفی دارد؛ مانند: روانکاری دستی یاتاقان ها، شارژ روغن در جعبه دنده، چک کردن جعبه دنده، تمیز کردن جعبه دنده، فیلتراسیون فرعی، جمع آوری نمونه ها و …

اطلاعات لازم برای توسعه برنامه روانکاری را از چهار منبع زیر می توان به دست آورد:
 • سازندگان محصولات
  • فروشندگان روانکار
  • دیگر کاربران محصول
  • تجربیات شخصی
همانند دیگر مولفه های پیشگیرانه، راهنمایی اولیه در مورد روانکاری را بایستی از سازندگان آن ها دریافت نمود. تهیه کنند گان روانکارها می توانند منبع اطلاعاتی با ارزشی باشند. اکثر کمپانی های تأمین روغن، زمان و تلاش زیادی را صرف می کنند تا بهترین روانکار و فاصله زمانی تعویض آن را برای مشتری های خود تعیین کنند. هم چنین تجربیات به دست آمده توسط خود کاربر یا دیگر کاربرها در شرایط کاری مشابه، می تواند بهترین معلم باشد.

مراحل عملکرد های اصلی که در توسعه برنامه روانکاری بایستی مدنظر داشت عبارتند از:
 • مشخص کردن هر قطعه ای از دستگاه که نیاز به روانکاری دارد
  • مطمئن شوید که تمام قطعات اصلی به طور واضح و ترجیحاً با یک عدد مشخص شده اند
  • مطمئن شوید که مستندات دستگاه کامل باشد
  • تعیین محل هایی از هر قطعه که نیاز به روانکاری خواهد داشت
  • تعیین روانکاری که باید مورد استفاده قرار گیرد
  • تعیین بهترین روش کاربرد
  • تعیین فواصل زمانی روانکاری
  • تعیین این که آیا می توان دستگاه را حین کار روانکاری کرد یا بایستی آن را خاموش کرد
  • تصمیم گیری این که چه کسی بایستی مسئول دخالت های افراد باشد
  • استاندارد کردن روش های روانکاری
  • یکپارچه سازی المان های بالا در یک برنامه روانکاری
  • تعیین روش های ذخیره کردن و جابجایی
  • ارزیابی روانکارهای جدید به منظور حصول مزایای روانکاری پیشرفته
  • آنالیز شکست هایی که مربوط به روانکاری بوده و شروع کارهای تصحیحی لازم.

در تهیه برنامه های روانکاری ماشین آلات می توان از سرویس های خدماتی و مشاوره ای که توسط تولید کنندگان روانکارهای صنعتی ارائه می گردد استفاده نمود.
هم چنین قبل از تهیه دستورالعمل، موارد ذیل می بایست در نظر گرفته شود:
  • استراتژی/ چگونه این دستورالعمل از استراتژی نگهداری حمایت می کند؟
  • هدف/ چه کاری لازم است انجام شود؟
  • دستورالعمل/ عملیات با در نظر گرفتن جزئیات زیادی که تعیین کننده ایمنی، راندمان و کارآیی است چگونه انجام می شود؟

منبع: مجله الکترونیکی روانکارها